Instrument Flying

عبارت instrument flying در زبان فارسی به «پرواز ابزاری»، «پرواز با استفاده از ابزار» یا به‌صورت دقیق‌تر «پرواز با تکیه بر دستگاه‌های ناوبری» ترجمه می‌شود.

این اصطلاح در هوانوردی برای توصیف نوعی از پرواز به کار می‌رود که در آن خلبان به‌جای مشاهده‌ی مستقیم محیط بیرون (مثل افق یا زمین)، به ابزارها و دستگاه‌های کابین هواپیما برای هدایت، کنترل ارتفاع، سرعت، و جهت پرواز تکیه می‌کند. این شیوه یکی از بنیادی‌ترین مهارت‌ها در آموزش خلبانی حرفه‌ای است.

در پروازهای عادی و در شرایط دید خوب (Visual Flight Rules یا VFR)، خلبان می‌تواند با تکیه بر دید مستقیم خود مسیر را تشخیص دهد. اما در شرایطی مانند مه، ابر، تاریکی شب یا بارش سنگین که دید افقی کاهش می‌یابد، استفاده از دید چشمی خطرناک است. در این مواقع، خلبان باید از Instrument Flight Rules (IFR) یا «قوانین پرواز با دستگاه» پیروی کند، که اساس آن بر instrument flying است. این مهارت تضمین می‌کند که پرواز حتی در شرایط دید صفر نیز ایمن و دقیق انجام شود.

در instrument flying، خلبان با استفاده از ابزارهایی چون altimeter (ارتفاع‌سنج)، attitude indicator (نمایشگر وضعیت پرواز)، heading indicator (نمایشگر جهت)، airspeed indicator (نمایشگر سرعت هوا)، و vertical speed indicator (نمایشگر نرخ صعود یا نزول) تصمیم‌های خود را می‌گیرد. این ابزارها اطلاعاتی حیاتی درباره‌ی وضعیت فضا، زاویه‌ی پرواز و موقعیت هواپیما نسبت به زمین در اختیار او می‌گذارند. تفسیر درست و هم‌زمان این داده‌ها نیازمند تمرکز بالا و تمرین فراوان است.

آموزش instrument flying یکی از سخت‌ترین بخش‌های آموزش خلبانی به شمار می‌رود. بسیاری از دانشجویان خلبانی در آغاز با پدیده‌ای به نام spatial disorientation (گم‌گشتگی فضایی) مواجه می‌شوند؛ حالتی که در آن مغز انسان بدون دید بیرونی، تعادل و جهت را به‌درستی تشخیص نمی‌دهد. بنابراین، خلبان باید یاد بگیرد به احساسات جسمی خود اعتماد نکند و صرفاً به اطلاعات ابزارها تکیه نماید. این اعتماد به دستگاه‌ها بخش جدایی‌ناپذیر از ایمنی پرواز است.

از دید فنی، instrument flying نه تنها مهارتی فردی، بلکه جزء اصلی از سیستم حمل‌ونقل هوایی مدرن محسوب می‌شود. تقریباً تمام پروازهای تجاری در سراسر جهان تحت قوانین IFR انجام می‌گیرند، حتی در شرایط دید مناسب، زیرا استفاده از ابزارهای ناوبری و کنترل هوایی دقت، هماهنگی و ایمنی پروازها را به‌طور چشمگیری افزایش می‌دهد. به همین دلیل، تسلط بر پرواز با دستگاه از نشانه‌های اصلی یک خلبان حرفه‌ای است و بخش مهمی از اعتبار پروازهای بین‌المللی به شمار می‌آید.